ทับศัพท์

โพสต์18 ม.ค. 2561 19:18โดยไอหยุ หมัดชูดชู   [ อัปเดต 20 ม.ค. 2561 20:33 ]
คำทับศัพท์ คือคำที่ถ่ายเสียงและ/หรือถ่ายรูป มาจากรูปคำในภาษาอื่น และนำมาเขียนในรูปแบบของภาษาเรา เพื่อให้คนที่ใช้ภาษาสามารถออกเสียงได้ถูกต้อง หรืออย่างน้อยใกล้เคียงกับภาษาเดิม ในวิกิพีเดียไทยใช้การเขียนคำทับศัพท์แบบถ่ายเสียงเป็นหลัก

 

หลักการทับศัพท์

  • ทับศัพท์โดยใช้เสียงอ่านของคำเป็นหลัก
  • การทับศัพท์ให้ถอดอักษรในภาษาเดิม พอควรแก่การแสดงที่มาของรูปศัพท์ และให้เขียนในรูปที่อ่านได้สะดวกในภาษาไทย
  • คำทับศัพท์ที่ใช้กันมานานจนถือเป็นภาษาไทย และปรากฏใน พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน (ฉบับ พ.ศ. 2542) แล้ว ให้ใช้ต่อไปตามเดิม เช่น เชิ้ต ก๊าซ แก๊ส
  • คำวิสามานยนามที่ใช้กันมานานแล้ว อาจใช้ต่อไปตามเดิม เช่น Victoria = วิกตอเรีย, Louis = หลุยส์ หรือ Cologne = โคโลญ เป็นต้น

 

การทับศัพท์ชื่อ
หลักการทับศัพท์ชื่อ เรียงตามขั้นตอนต่อไปนี้

  • ยึดราชบัณฑิตเป็นหลัก ถ้าได้มีการบัญญัติไว้
  • ถ้าราชบัณฑิตไม่ได้บัญญัติไว้ ให้ใช้คำที่คุ้นเคย ถ้าคำนั้นไม่ผิดจากคำเดิม
  • ถ้าไม่มีคำที่คุ้น ให้ถอดเสียงอ่านจากภาษาเดิม โดยอาศัยการเขียนคำทับศัพท์ตามระบบของราชบัณฑิตยสถาน
  • ถ้าไม่มีหลักออกเสียงเดิม ให้ว่าไปตามเสียง โดยอาศัยอักขรวิธีของไทย
  • ถ้าอ่านภาษาเดิมไม่ออก ให้อ่านจากภาษาอังกฤษ หรือภาษาไหนก็ได้ ที่ใกล้เคียง หรือให้คงอักษรเดิมไว้ก่อน

 

การสะกดคำทับศัพท์
การสะกดคำทับศัพท์เน้นตามเสียงอ่านของคำไม่เน้นตามตัวอักษร เช่น Sioux [ซู] ให้ทับศัพท์ว่า ซู (ชนเผ่าอินเดียนแดง) หรือ Foie gras [fwɑ gʁɑ] ทับศัพท์ ฟัวกรา ยกเว้น

  • คำภาษาอื่นที่เป็นคำไทย ที่ปรากฏในพจนานุกรมไทย ให้ถือว่าคำนั้นเป็นคำไทย และเขียนตามรูปเดิมถึงแม้ว่าเพี้ยนจากคำทับศัพท์เดิมบ้างก็ตาม เช่น
    whale [เวล] เขียน ปลาวาฬ
    salmon [แซมอน] เขียน แซลมอน
  • ชื่อประเทศ เขตการปกครอง เมืองหลวง ให้ทับศัพท์ตามประกาศสำนักนายกฯ รวมถึงคำที่มีส่วนประกอบของชื่อนี้ในส่วนของคำ ถึงแม้ว่าบางคำจะทับศัพท์ผิดจากคำอ่านก็ตาม
    Illinois [อิลลินอย] เขียน อิลลินอยส์ ตามประกาศสำนักนายกฯ
    University of Illinois เขียน มหาวิทยาลัยอิลลินอยส์ แทนที่ "มหาวิทยาลัยอิลลินอย"
  • ชื่อถ้าเป็นชื่อเฉพาะของชื่อบริษัท ชื่อหนังสือ ให้เขียนตามต้นฉบับที่จดทะเบียน ถึงแม้ว่าบางคำจะทับศัพท์ผิดจากคำอ่านก็ตาม
    Chevrolet [เชฟโรเล] เขียน เชฟโรเลต ตามชื่อบริษัทที่จดทะเบียน

 

คำที่นิยมใช้

  • คำศัพท์บางคำ ถ้ามีการนิยมใช้มากกว่าศัพท์ที่ปรากฏในศัพท์บัญญัติ ให้ใช้คำนิยมแทน เช่น
    gasohol ให้ใช้ แก๊สโซฮอล์ แทนที่ศัพท์บัญญัติกำหนด "แกโซฮอล"
  • สำหรับคำที่นิยมใช้แต่ผิดไปจากเดิม ให้ใช้ถือคำที่ถูกต้อง เช่น
    Michelangelo ให้ใช้ มีเกลันเจโล (ชื่ออ่านตามภาษาอิตาลี) แทนที่ "ไมเคิล แองเจลโล" ที่ใช้กันจนนิยม
    弁当 (Bentō) ให้ใช้ เบ็นโต แทนที่ "เบ็นโตะ" ที่ใช้กันนิยม
  • สำหรับคำที่นิยมใช้และมีใช้กันมานาน และมีปรากฏในเอกสารสำคัญในทางประวัติศาสตร์ ให้ใช้คำเดิม ถึงแม้ว่าจะอ่านผิดไปจากเสียงเดิม โดยในบทความนั้นให้เขียนคำอ่านที่ถูกต้องอธิบายไว้ เช่น
    Harvard University ให้ใช้ มหาวิทยาลัยฮาวาร์ด ([ฮาเวิร์ด-])

 

การใช้วรรณยุกต์
การทับศัพท์จะไม่ใช้วรรณยุกต์ นอกเหนือจากว่าการไม่ใส่วรรณยุกต์ทำให้คำอ่านสับสน เช่น coma ใช้ โคม่า แทนที่ โคมา

ยกเว้นภาษาใน กลุ่มภาษาตระกูลไทย ไท เช่น ไทย ลาว ผู้ไท (ภูไท) ไทยใหญ่ และภาษาถิ่นต่างๆ ของไท ในประเทศไทย, ภาษาจีนและภาษาถิ่นของจีน, ภาษาเวียดนาม และบางภาษาในตระกูลอินเดีย-ยุโรป ใช้วรรณยุกต์ตามเสียงอ่าน

 

การเว้นวรรค
คำศัพท์ในภาษาอังกฤษเขียนแยกกันทุกคำ ในขณะที่คำไทยเขียนติดกันและเว้นวรรคเมื่อจบประโยค หรือเพื่อง่ายต่อการอ่าน หลักการทับศัพท์ถ้าเป็นคำเดียวให้เขียนติดกันหมดเช่น Mexico City เขียน เม็กซิโกซิตี

ยกเว้นคำที่แสดงถึงชื่อบริษัทและชื่อสินค้า ให้เขียนเว้นวรรคเพื่อแสดงถึงชื่อผลิตภัณฑ์นั้น เช่น

  • Adobe Photoshop เขียน อะโดบี โฟโตชอป
  • Honda Accord เขียน ฮอนด้า แอคคอร์ด

 ขอบคุณ วิกิพีเดีย:โครงการคำทับศัพท์

ศึกษาเพิ่มเติม

https://www.wordyguru.com/a/คำทับศัพท์

คำทับศัพท์  คือคำที่ถ่ายเสียงและ/หรือถ่ายรูป มาจากรูปคำในภาษาอื่น และนำมาเขียนในรูปแบบของภาษาเรา เพื่อให้คนที่ใช้ภาษาสามารถออกเสียงได้ถูกต้อง หรืออย่างน้อยใกล้เคียงกับภาษาเดิม  เช่น

          รายการคำทับศัพท์รวบรวมจากการสะกดตามราชบัณฑิตยสถาน

A-Z

acre = เอเคอร์                      acrylic = อะคริลิก        address = แอดเดรส

air = แอร์                            alcohol = แอลกอฮอล์   almond = อัลมอนด์

alpha = แอลฟา          aluminium = อะลูมิเนียม         ameba = อะมีบา

amethyst = แอเมทิสต์   ampere = แอมแปร์               amplitude = แอมพลิจูด

analog = แอนะล็อก               anti- = แอนติ-                      antibody = แอนติบอดี

http://www.thaigoodview.com/library/contest2551/thai03/05/images/boy-read.gifarabic = อารบิก          art = อาร์ต                         artwork = อาร์ตเวิร์ก

asphalt = แอสฟัลต์                Atlantic = แอตแลนติก  auto- = ออโต-

bacteria = แบคทีเรีย              ball = บอล                         ballet = บัลเลต์

balloon = บอลลูน, บัลลูน        bank = แบงก์                      bar = บาร์

barrel = บาร์เรล                   base = เบส                         BASIC = (ภาษา)เบสิก

battery = แบตเตอรี่               block = บล็อก            board = บอร์ด

body = บอดี                       bonus = โบนัส           brake = เบรก

bus = บัส                           byte = ไบต์                         cable = เคเบิล

caffeine = คาเฟอีน, แคฟเฟอีน, กาเฟอีน                     cake = เค้ก

calcium = แคลเซียม              calorie = แคลอรี                  capsule = แคปซูล

carbon = คาร์บอน                carbon dioxide = คาร์บอนไดออกไซด์

carbon monoxide = คาร์บอนมอนอกไซด์                             carbonate = คาร์บอเนต

card = การ์ด                       cartoon = การ์ตูน                 catalog = แค็ตตาล็อก

Catholic = คาทอลิก               CD-ROM = ซีดีรอม                cell = เซลล์

celsius = เซลเซียส                 cement = ซีเมนต์                  center = เซนเตอร์,

ceramic = เซรามิก                chalk = ชอล์ก                      charge = ชาร์จ

check = เช็ก                       chlorine = คลอรีน       chlorophyll = คลอโรฟิลล์

chocolate = ช็อกโกแลต, ช็อกโกเลต                                   choke = โช้ก

chromosome = โครโมโซม       class = คลาส                      classic = คลาสสิก

click = คลิก                        clinic = คลินิก                      club = คลับ

cluster = คลัสเตอร์                column = คอลัมน์                 coma = โคม่า

commando = คอมมานโด        communist = คอมมิวนิสต์        computer = คอมพิวเตอร์

concert = คอนเสิร์ต               concrete = คอนกรีต             

condominium = คอนโดมิเนียม  consul = กงสุล           cookie = คุกกี้

copy = ก๊อปปี้                      counter = เคาน์เตอร์              course = คอร์ส

credit = เครดิต           cursor = เคอร์เซอร์                day = เดย์

decibel = เดซิเบล                 degree = ดีกรี                     depression = ดีเปรสชัน

desktop = เดสก์ท็อป              diesel = ดีเซล                      digital = ดิจิทัล

0004disc = ดิสก์                         dollar = ดอลลาร์                  down = ดาวน์

download = ดาวน์โหลด          dynamo = ไดนาโม                electone = อิเล็กโทน

electron = อิเล็กตรอน  electronics = อิเล็กทรอนิกส์     email = อีเมล

enzyme = เอนไซม์                espresso = เอสเพรสโซ  FAX = แฟกซ์

fiber = ไฟเบอร์           film = ฟิล์ม                         flat = แฟลต

folder = โฟลเดอร์                 form = ฟอร์ม                      function = ฟังก์ชัน

fuse = ฟิวส์                         galaxy = กาแล็กซี                 gas = แก๊ส

gear = เกียร์                        gigabyte = จิกะไบต์, กิกะไบต์

golf = กอล์ฟ                       graph = กราฟ                      graphics = กราฟิกส์

glucose = กลูโคส                  harddisk = ฮาร์ดดิสก์             hardware = ฮาร์ดแวร์

helicopter = เฮลิคอปเตอร์       hi-fi = ไฮไฟ                         hockey = ฮอกกี้

hippopotamus = ฮิปโปโปเตมัส                              home page = โฮมเพจ

hormone = ฮอร์โมน              hotel = โฮเต็ล            hydraulic = ไฮดรอลิก

hydrogen = ไฮโดรเจน  infrared = อินฟราเรด             internet = อินเทอร์เน็ต

ion = ไอออน                       ISO = ไอโซ, ไอเอสโอ     jackpot = แจ็กพอต

jeans = ยีนส์                       JPEG = เจเพ็ก                      knock = น็อก

LAN = แลน                         laser = เลเซอร์                     latitude = ละติจูด

lens = เลนส์                        lift = ลิฟต์                          limit = ลิมิต

link = ลิงก์                          lipstick = ลิปสติก                  load = โหลด   

lock = ล็อก                         locket = ล็อกเกต                  lottery = ลอตเตอรี่megahertz = เมกะเฮิรตซ์          meter = มิเตอร์ (เครื่องมือวัด), เมตร (หน่วยวัดความยาว)

micron = ไมครอน                 microphone = ไมโครโฟน        microwave = ไมโครเวฟ

model = โมเดล          modem = โมเด็ม                  monitor = มอนิเตอร์

motor = มอเตอร์                  mouse = เมาส์                     mummy = มัมมี่

nightclub = ไนต์คลับ             note = โน้ต                        notebook = โน้ตบุ๊ก

nucleus = นิวเคลียส              oasis = โอเอซิส           object = อ็อบเจกต์

octane = ออกเทน                 Olympic = โอลิมปิค (กีฬา) [๑], โอลิมปิก (วิชาการ) []

oxygen = ออกซิเจน               parameter = พารามิเตอร์         percent = เปอร์เซ็นต์

petroleum = ปิโตรเลียม          pickup truck = รถพิกอัป         picnic = ปิกนิก

plastic = พลาสติก                 plug = ปลั๊ก                        postcard = โปสต์การ์ด

pound = ปอนด์          prism = ปริซึม            program = โปรแกรม

programmer = โปรแกรมเมอร์   protractor = โปรแทรกเตอร์, โพรแทรกเตอร์

pump = ปั๊ม                        pyramid = พีระมิด                 queue = คิว   

quota = โควตา           radar = เรดาร์                      RAM = แรม

ream = รีม                         resin = เรซิน                       ROM = รอม

Roman Catholic = โรมันคาทอลิก                                     sauce = ซอส

save = เซฟ                         scale = สเกล                       script = สคริปต์

serum = เซรุ่ม            set = เซต                           shirt = เชิ้ต

shock = ช็อก                       silicone = ซิลิโคน                  slide = สไลด์

slum = สลัม                        software = ซอฟต์แวร์   spaghetti = สปาเกตตี

spoiler = สปอยเลอร์              spring = สปริง            start = สตาร์ต

starter = สตาร์ตเตอร์              steak = สเต๊ก                       stuff = สตัฟฟ์

super = ซูเปอร์           switch = สวิตช์           tape = เทป

taxi = แท็กซี่                        technique = เทคนิค              technology = เทคโนโลยี

tennis = เทนนิส                   tent = เต็นท์                 

thermometer = เทอร์มอมิเตอร์, เทอร์โมมิเตอร์             titanium = ไทเทเนียมtoffee = ทอฟฟี่              tonsil = ทอนซิล           tractor = แทรกเตอร์transistor = ทรานซิสเตอร์   typhoon = ไต้ฝุ่น                 

ultraviolet = อัลตราไวโอเลต     unit = ยูนิต                         upload = อัปโหลด

vaccine = วัคซีน                   valve = วาล์ว                      video = วีดีโอ

virus = ไวรัส                        vitamin = วิตามิน        volley ball = วอลเลย์บอล

ware = แวร์                        watt = วัตต์                         wave = เวฟ

web = เว็บ                         web page = เว็บเพจ              web site = เว็บไซต์

whisky = วิสกี้                      Windows = วินโดวส์             

World Wide Web, WWW = เวิลด์ไวด์เว็บ                             x-ray = เอกซเรย์

yacht = เรือยอช (อ่านว่า ยอช)     yeast = ยีสต์            zigzag = ซิกแซ็ก

zone = โซน                        zoom = ซูม

ที่มา :   http://www.school.net.th/schoolnet/article/read.php?article_id=๒๕๙ 

Comments