การกล่าวอวยพร เป็นการแสดงความยินดีในโอกาสต่างๆ เช่น งานวันเกิด งานมงคลสมรส งานขึ้นบ้านใหม่ งานปีใหม่ งานฉลองการเลื่อนยศ มีหลักการพูดดังนี้
๔.๑ กล่าวแสดงความยินดีที่ได้รับเกียรติให้ขึ้นมากล่าวอวยพร
๔.๒ กล่าวถึงความสัมพันธ์ของผู้พูดต่อเจ้าภาพ
๔.๓ กล่าวถึงคุณความดีและเกียรติคุณหรือผลงานเด่นๆ ของเจ้าภาพ
๔.๔ กล่าวอวยพรขอให้เจ้าภาพมีอายุยืนยาวนานมีความสุขความเจริญก้าวหน้ายิ่งๆ ขึ้นไป
ตัวอย่าง
“สวัสดีค่ะ ท่านผู้มีเกียรติทุกท่าน ดิฉันรู้สึกยินดีเป็นอย่างยิ่งที่ได้รับเกียรติมากล่าวอวยพรคุณยาใจ แม้ว่าคุณยาใจจะมีอายุครบ ๕๐ ปีบริบูรณ์แล้ว แต่ความขยันของท่านมิได้ลดลง สุขภาพของท่านก็ยังแข็งแรงยังสามารถทำงานร่วมกับดิฉันได้อีกนาน คุณยาใจเป็นคนที่ทำงานได้ดีมาก มนุษยสัมพันธ์ดีเป็นเลิศ ไม่เลือกที่รักมักที่ชัง และในโอกาสนี้ดิฉันขออาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัยและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายจงปกปักคุ้มครองให้คุณยาใจปราศจากโรคภัยทั้งปวงมีความก้าวหน้าในการทำงาน มีอายุยืนยายตลอดไปเทอญ สวัสดีค่ะ”
การกล่าวตอบคำอวยพร มีวิธีการพูดดังนี้
๕.๑ ขอบคุณผู้ที่มาร่วมงานทุกคนและซาบซึ้งที่ได้ให้เกียรติมาในงานครั้งนี้ และขอบคุณผู้ที่มีส่วนร่วมในการจัดงาน
๕.๒ พูดแสดงความจริงใจต่อคำอวยพรที่ได้
๕.๓ กล่าวขอให้ร่วมสนุกในงานต่อไป
ตัวอย่าง
“กระผมขอขอบพระคุณทุกท่านที่ได้ให้เกียรติมาร่วมงานแสดงความยินดีกับกระผมใน วันนี้ พรใดที่ท่านมอบให้ผม ผมขอน้อมรับไว้และขอสัญญาว่า ผมจะทำตามคำแนะนำของทุกท่านด้วยครับ ถ้ามีสิ่งใดที่บกพร่องในงานนี้ ผมขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย สวัสดีครับ”
การกล่าวอวยพร
การพูดอวยพร มักใช้ควบคู่ไปกับการแสดงความยินดีหรือแสดงความปรารถนาดี เพราะก่อนจะอวยพรมักต้องแสดงความยินดีมาก่อน หรือถ้าเป็นการกล่าวแสดงความยินดีโดยแท้จริงก็มักลงท้ายด้วยการอวยพร
การอวยพรมีหลายโอกาส เช่น ในงานมงคลสมรส งานวันเกิด งานวันปีใหม่ขึ้นบ้านใหม่ ตลอดจนการอวยพรของผู้หลักผู้ใหญ่ ซึ่งมักเรียกว่า อำนวยพร (อำนวยอวยพร อวยชัยให้พร ให้ศีลให้พร) แก่ลูกหลาน ลูกศิษย์ ผู้ใต้บังคับบัญชา ฯลฯ ข้อปฏิบัติโดยทั่วไปในการพูดอวยพรมีดังนี้
๑) พูดด้วยท่าทีร่าเริงเป็นการแสดงความยินดีไปในตัว
๒) เริ่มต้นด้วยเสียงค่อนข้างดังเล็กน้อย เป็นการเรียกความสนใจเพราะงานชนิดนี้ มักมีเสียงรบกวนมาก ข้อความตอนต้นควรเป็นใจความง่าย ๆ สั้น ๆ
๓) ควรดำเนินเรื่องให้เป็นไปตามความเหมาะสม เช่น ถ้าเป็นงานวันเกิด ควรกล่าวถึงความสำคัญในวันเกิด แล้วจึงพูดถึงคุณงามความดี และเกียรติคุณของเจ้าภาพตามสมควร ถ้าเป็นการแต่งงาน ควรเริ่มด้วยการบอกกล่าว ถึงความสัมพันธ์ของท่านกับคู่สมรสฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง หรือทั้งสองฝ่าย ถ้าผู้พูดรู้จักทั้งคู่ ถ้ามีประสบการณ์มากพอควรให้ข้อคิดในชีวิตการสมรส แล้วกล่าวแสดงความยินดีที่ทั้งสองฝ่ายได้สมรสกัน อันจะเป็นการก่อสร้างรากฐาน เป็นครอบครัวที่ดีต่อไป
๔) ลงท้ายด้วยการกล่าวคำอวยพร ขอให้มีความสุขความเจริญก้าวหน้าสืบต่อไปการพูดอวยพรถือเป็นการพูดในงานมงคล ไม่ควรจะให้มีถ้อยคำซึ่งไม่น่าปรารถนา (ไม่เป็นมงคล) ในคำกล่าว เช่น ในงานวันเกิด ไม่ควรมีคำว่า “ตาย” “แก่” “เจ็บป่วย” ฯลฯ ในงานสมรสไม่ควรมีคำว่า “แต่งงานใหม่” ฯลฯ อยู่ด้วยจะดีมาก ไม่ควรพูดยืดยาว ซ้ำซาก ควรทักทายที่ประชุมให้ถูกต้องตามลำดับ คำขึ้นต้นควรให้เร้าความสนใจตอนจบใช้ถ้อยคำ ให้ประทับใจ ในเรื่องจะกล่าวถึง การกล่าวอวยพรเฉพาะงานมงคลที่ใช้กันอยู่เสมอ คือ
๕.๑ การกล่าวอวยพรในงานมงคลสมรส การกล่าวในพิธีมงคลสมรส จะใช้เวลาไม่เกิน ๑๐ นาที โดยปกติจะใช้เวลา ๕ – ๗ นาที นิยมพูดปากเปล่า ซึ่งมีหลักการกล่าวที่ควรยึดเป็นแนวปฏิบัติ ดังนี้
๑) กล่าวคำปฏิสันถาร
๒) กล่าวถึงความรู้สึกว่าเป็นเกียรติที่ได้ขึ้นมาอวยพร
๓) ความสัมพันธ์ของผู้พูดกับคู่บ่าวสาว
๔) ให้คำแนะนำในการดำเนินชีวิตและการครองรัก
๕) อวยพรและเชิญชวนให้ดื่มอวยพร
๕.๒ การกล่าวอวยพรในวันขึ้นปีใหม่ การกล่าวคำอวยพรในวันขึ้นปีใหม่มักจะพูดปากเปล่า โดยมีหลักที่ควรยึดเป็นแนวปฏิบัติในการกล่าวดังนี้
๑) กล่าวคำปฏิสันถาร
๒) กล่าวถึงชีวิตในปีเก่าที่ผ่านมา
๓) กล่าวถึงการเริ่มต้นชีวิตใหม่ในปีใหม่
๔) อวยพร
๕.๓ การกล่าวอวยพรวันคล้ายวันเกิด การกล่าวในพิธีดังกล่าวนิยมพูดปากเปล่า มีหลักการที่ควรยึดเป็นแนวการปฏิบัติในการกล่าวดังนี้
๑) คำปฏิสันถาร
๒) กล่าวรู้สึกเป็นเกียรติที่มีโอกาสกล่าวคำอวยพร
๓) การสร้างคุณงามความดี หรือพูดถึงความสัมพันธ์ที่ผู้พูดมีต่อท่านผู้นั้น
๔) การเป็นที่พึ่งของบุตรหลาน
๕) อวยพรให้มีความสุข
วิธีการกล่าวอวยพร มีข้อปฏิบัติที่ควรจำดังนี้
๑. ควรกล่าวถึงโอกาสและวันสำคัญนั้น ๆ ที่ได้มาอวยพรว่าเป็นวันสำคัญอย่างไรในโอกาสดีอย่างไร มีความหมายแก่เจ้าภาพหรือการจัดงานนั้น อย่างไรบ้าง
๒. ควรใช้คำพูดที่สุภาพ ไพเราะ ถูกต้อง เหมาะสมกับกลุ่มผู้ฟัง
๓. ควรกล่าวให้สั้น ๆ ใช้คำพูดง่าย ๆ ฟังเข้าใจดี กะทัดรัด กระชับความ น่าประทับใจ
๔. ควรกล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างผู้อวยพรกับเจ้าภาพ กล่าวให้เกียรติ ชมเชยในความดีของเจ้าภาพและแสดงความปรารถนาดีที่มีต่อเจ้าภาพ
๕. ควรใช้คำพูดอวยพรให้ถูกต้อง หากเป็นการอวยพรผู้ใหญ่นิยมอ้างถึงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่เคารพนับถือมาประทานพร
ตัวอย่างการกล่าวอวยพรวันเกิด
วันนี้เป็นวันอันเป็นมงคลยิ่งคือวันเกิดของหลานรักของลุงลุงมีความยินดี อย่างยิ่ง ที่เห็นหลานโตวันโตคืน ตลอดเวลา๑๐กว่าปีที่ผ่านมาลุงเฝ้าดูความเจริญ ของหลาน ด้วยความชื่นใจ มาวันนี้ครบรอบวันเกิดปีที่ ๑๑ แล้วลุงขอให้หลานรัก มีแต่ความสุข ความเจริญ มีอายุมั่นขวัญยืน เป็นที่รักของปู่ย่าตายายตลอดไป
